आर्थिकन्यूज
काठमाडौं ः नेपाल राष्ट्र बैंकले आज पनि वित्तीय प्रणालीबाट ३० अर्ब रुपैयाँ तान्ने भएको छ । बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुबाट कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्दा बैंकिङ क्षेत्रमा कायम अधिक तरलता व्यवस्थापनका लागि सो रकम खिच्न लागेको हो । केन्द्रीय बैंकले निक्षेप संकलन उपकरण मार्फत २१ दिनको लागि निक्षेप बोलकबोल गर्ने भएको हो ।
केन्द्रीय बैंकले यसअघि गत फागुन २८ गते २१ दिनका लागि खिचेको ५० अर्ब तरलता आजै फिर्ता हुने भएपछि थप ३० अर्ब खिच्न लागेको हो । यसअघि चैत १७ गते २० अर्ब तरलता प्रशोचन गरेको थियो ।
निक्षेप बोलकबोलका लागि आज अपराह्न ३ बजे बोलकबोल हुने राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । निक्षेप दिन चाहने बैंक तथा वित्तीय संस्थाले घटीमा १० करोड र बढीमा ५ करोड रुपैयाँले भाग गर्दा निःशेष भाग जाने गरी कुल आव्हान रकमसम्म बोलकबोल गर्न सक्नेछन्।
बोलकबोलमा नेपाल राष्ट्र बैंकबाट इजाजतपत्र प्राप्त ’क’, ’ख’ र ’ग’ वर्गका बैंक तथा वित्तीय संस्था मात्र सहभागी हुन पाउने केन्द्रीय बैंकले जनाएको छ । राष्ट्र बैंकले निक्षेप संकलन गरिएको रकम सम्बन्धित बोलवालाको लगानी पोर्टफोलियो हुने भएकोले सोरकमलाई अनिवार्य नगद मौज्दातमा गणना गर्न नपाइने बताएको छ । यसको साँवा तथा ब्याज भुक्तानी वैशाख १० गते हुनेछ ।
पछिल्लो समय बैंकहरुले निक्षेपको ब्याजदरका साथसाथै कर्जाको ब्याजदर पनि घटाउँदै लगेका छन् । तर, पनि कर्जा प्रवाह अपेक्षित रुपमा बढ्न सकेको छैन । कर्जा प्रवाह नभएपछि बैंकहरुले निक्षेपकर्तालाई दिने भन्दा सस्तो ब्याजदरमा राष्ट्र बैंकमा निक्षेप उपकरणमार्फत पैसा राखिरहेका छन् ।
अर्थतन्त्रको बाह्य पक्ष सबल देखिएपनि आन्तरिक अर्थतन्त्रमा देखिएको शिथिलताका कारण बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुमा कर्जाको माग बढ्न सकेको छैन । रेमिट्यान्स आप्रवाहमा आएको सुधारले वित्तीय प्रणालीको निक्षेपमा सुधार भइरहेको छ । यद्यपी पछिल्लो केही महिना यता रेमिटेन्सको वृद्धिदरमा भने कमी आउन थालेको छ । बैंकिङ प्रणालीमा निक्षेप बढे अनुसार कर्जा लगानी बढ्न नसक्दा वित्तीय प्रणालीमा अधिक तरलताको समस्या देखिएको हो ।
कति छ बैंकिङ क्षेत्रमा लगानीयोग्य रकम ?
आर्थिक गतिविधि चलायमान नहुँदा कर्जा लगानी बढाउन नसकेपछि बैंकहरुको १ खर्ब ७२ अर्ब ७५ करोड रुपैयाँ केन्द्रीय बैंकमा राखेका छन् । कर्जा विस्तार गर्न नसक्दा बैंकहरुले प्रणालीमा भएको अधिक रकम अल्पकालीन उपकरणहरुमा लगानी गर्दै आएका छन् ।
चैत १९ गते मंगलबार मात्रै बैंकहरुले राष्ट्र बैंकमा ७७ अर्ब ४० करोड रुपैयाँ बुझाएका छन् । बैंकहरुले उक्त रकम स्थायी निक्षेप सुविधा (एसडीएफ) मा राखेका हुन ।एसडीएफको ब्याजदर ३ प्रतिशत रहेको छ । त्यस्तै, निक्षेप संकलन उपकरणमार्फत बैंकहरुले राष्ट्र बैंकमा बुझाएको ९५ अर्ब ३५ करोड फिर्ता हुन बाँकी नै छ ।
हाल बैंकिङ प्रणालीमा ६७ खर्ब ८९ अर्ब रुपैयाँ निक्षेप रहेको छ । यस अवधिमसम्म बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरुले ५४ खर्ब ६५ अर्ब कर्जा प्रवाह गरेका छन् । बैंकहरुको औसत सीडी रेसियो पनि ७९.२५ प्रतिशत कायम भएको छ । बैंकहरुले निक्षेपको ९० प्रतिशतसम्म कर्जा लगानी गर्न पाउने व्यवस्था छ । यसलाई हेर्दा बैंकहरुसँग लगभग ६ खर्ब ४५ अर्ब रुपैयाँ लगानीयोग्य रकम देखिन्छ ।
